فیلم «انگل» ، برنده نخل طلای کَن 2019 ، داستانی سرراست و کلیشهای دارد که کارگردان در تلاش است از آن یک روایت سه لایهای پیچیده بسازد. فیلم بین ژانرهای مختلف حرکت سیالی دارد که باعث شده در دسته بندیهای معیّن و رایج قرار نگیرد؛ از این رو، «انگل» در راستای رویکرد همیشگی بونگ جون هو و در امتداد دیگر ساخته هایش (مانند خاطرات قتل ، برف شکن و..) قرار دارد؛ اثری بازیگوشانه که دست مایه « اختلافات طبقاتی » را نشانه گرفته است. در ادامه با نقد فیلم انگل با استدیومگ همراه باشید.
«انگل» ، داستان خانواده ای فقیر را بازگو می کند . خانواده ای که با معضل بی پولی و بیکاری دست و پنجه نرم می کنند ، “تا آنکه پسر خانواده به واسطه پیشنهاد دوستش، با مدارک تحصیلی جعلی- به عنوان یک معلّم زبان انگلیسی- راه خود را به درون خانواده ای بورژوا باز می کند و ازهمین راه تمام اعضای خانواده با هویت های جعلی به منزل مجلّل خانواده ثروتمند نفوذ کرده تا ساخته ی بونگ جون هو، لحن و فضای معماگونه و تعلیق برانگیزش را شکل بدهد؛ خانواده کی-تائک تماماً به عمارت اعیانی نفوذ می کنند و قادر می شوند اعتماد اعضای خانواده پارک را به خود جلب کنند.”(1)
از مهم ترین نکات نقد فیلم انگل فیلمنامه است. فیلمنامه با این وجود که فرصت کافی برای شخصیتپردازی این افراد را داشته اما کارگردان در این مهم ناکام است. (چرا که شخصیت های پدر و مادر خانواده آنتی پاتیک هستند و اجازه برقراری ارتباط با مخاطب را از آنها می گیرند.) اما از طرفی کارگردان آنقدر مشغول به روایت نقشهی آنها برای نفوذ به خانهی خانوادهی ثروتمند است که سعی میکند شخصیتهای خود را از حالت تیپیکال آدمهای فقیر زیرزمیننشین خارج کرده و به آدمهایی با شناسههای مشخصتر تبدیل کند.
در همین جا از نقد فیلم انگل می توان به باگ های فیلمنامه ای در «نقد فیلم کره ای انگل» اشاره کرد. برای مثال چگونه خواهر خانواده بدون هیچگونه تحصیلات و یا حتّی مطالعاتی، آنقدر در حرفه ی جعلی خود موفق است؟ ( سکانس آرت تراپی به وسیله گوشه نقاشی پسر بچه را بیاد آورید که بدون هیچ منطق و پرداختی رخ می دهد .) و یا حتی حساسیت مستخدم خانه به هلو و یا بوی بد فقرا از نظر ثروتمندان که همگی سوژهایی دستِ دو هستند.
از نکات کلیدی نقد فیلم انگل اما تعلیق فیلم است. تعلیقِ اصلی فیلم زمانی شروع میشود که خدمتکارِ سابق خانه در زمان شب نشینی خانواده فقیرما باز می گردد و خانم خانه نیز در تماسی، بازگشت قریبالوقوعِ آنها را اعلام میکند. همین مسئله باعث میشود تا بدون فکر و نقشهیِ قبلی تصمیماتی گرفته و اجرا شود تا مبادا همهی اندوختهیِ آنها به باد برود. در چنین شرایطی است که فیلم مرزبندیهای اخلاقی قبلی خود را از یاد میبرد و انسانها را به تباهترین اعمال ممکن میکشاند.
همچنین در ادامه نقد فیلم کره ای انگل می توان اشاره کرد عنصر ناخوانده ای نیز از سوی کارگردان وارد فیلمنامه شده و دچار دوپاره شدن آن می شود و اثر را که درامی تعلیق آمیز هادی اش بوده است ، ناگهان به سمت اثری شوک برانگیز (وارد کردن شخصیت شوهرِ خدمتکارِ سابق که چندین سال به صورت پنهانی در زیرزمین زندگی می کرده است.) می کشاند. اینها همگی حاکی از آن اند که بونگ جو هو از همان ابتدا نیز به منطقی در فیلمنامه پایبند نبوده است.
(حتّی برای مثال سکانسی که سه عضو خانواده کی-تائک روی پله های زیرزمین پنهان شده اند و شاهد گفت وگو هستند و ناگهان از روی پله ها نقش بر زمین می شوند را به یاد آورید، که دم دستی ترین راه حل کارگردان برای پیش برد داستانش است.)
تا پیش از این، خانوادهی کی-تائک ، برای تعویض طبقه اجتماعی خود ، به سوءاستفاده از یک خانوادهی ثروتمند ساده لوح دست میزنند، اما هیچ قصور اخلاقی دیگری از آنها سر نمیزند. پس چه می شود که خانواده کیم برای نگه داشتن این زندگی دست به جنایت میزنند؟
چرا که نمایش ویران شدن خانه زیرزمینی آن ها و چندین تصویر منزجر کننده ، شاید دلایل کافی برای جنایت آن ها باشد ، امّا به هیچ عنوان پرداخت مناسبی برای آنها در فیلمنامه صورت نگرفته است. درنتیجه توسط مخاطب پس زده خواهد شد و تلاش بیهوده ای است از سوی فیلمساز برای جبران ضعف های فیلمنامه ایِ خود که او را در بیان نزاع طبقاتی ای که هدف اوست ناکام می سازد.
مخاطب ابتدا باید با خانواده محروم فیلم ارتباط برقرار کرده ( که از ابتدا، با توجه به شرایط قصّه گویی فیلم عملاً ناممکن است. چون که ما نمی توانیم طرف خانواده ای که به دلیلی غیر از نا عدالتی های اجتماعی به قشر محروم جامعه پیوسته است، بایستیم. خانواده ای که نه تنها به هیچ عنوان برای جامعه خود مفید نیست، بلکه انگل گونه از آن تغذیه می کند.) و به جبهه طرفدار در مقابل خانواده طبقه بورژوا ملحق شود.
امّا هرچه بیشتر از داستان میگذرد، مخاطب بیشتر و بیشتر به خانواده ثروتمند علاقه می شود. چرا که خصلتی منفی از آنها نه در میزانسن ها و نه حتّی در فیلمنامه به مخاطب نمایش داده نمی شود.
فیلم در حالی به نقطهی عطف خود نزدیک میشود که نه تنها تلاش فیلمساز برای نشان دادن گسستهای اجتماعی و اقتصادی جامعهاش به ثمر ننشسته است بلکه نگاه فیلمساز به زندگی ثروتمندان نگاهی از پایین به بالا و متعلق به جامعهی فقرا است که آن را به شکلی سانتیمانتال دستیافتنی و رویایی نمودار میکند.
میزانسنها همه حکایت از خواستنی بودن شرایط زندگی آدمهای ثروتمند قصّه است و” این پیامی نیست که شما از فیلمی با پیرنگهای اینچنینی انتظار داشته باشید.
فضا همواره دلربا و وسوسهکننده ترسیم میشود، اما کارکرد واقعی فیلم ترسیم یک چشمانداز رویایی برای زندگی همهی افراد حاضر در قاب نیست، بلکه نشان دادن این بیعدالتی حاکم بر جامعه و راههای گریز از آن است.
در صحنهی پایانی زمانی که کیوو برای پدر خود مینویسد که تصمیم گرفته به دانشگاه برود، شغل مناسب و پردرامدی پیدا کند و خانهای که او در زیرزمینش زندانی است را بخرد و او را آزاد سازد، فیلمساز رسماً و علناً و با صدایی رسا اعلام میکند که هیچ راه دیگری، غیر از آنچه جامعه برای افراد تعیین کرده ، برای موفقیّت در این جهان ناعادلانه و ظالم وجود ندارد.
به پشتیبانی تلگرام ما پیام بدید
تیم تدوینگرشو با هدف گسترش هنر تدوین فیلم با آموزش پریمیر و درآمدزایی تدوینگران از سال 1392 مشغول به فعالیت شده. الانم با برگزاری دوره آموزش تدوین فیلم و دوره پریمیر و دوره افترافکت و سمینارهای کشوری در حوزه تدوین به فعالیت خود ادامه میده.
توی کانال تلگرامی زیر عضو بشید و همراه ما باشید
تا روز برگزاری وبینار قراره کلی کنار همدیگه رشد کنیم
مانده تا شروع کارگاه آنلاین
پاسخگوی سوالات شما هستیم
سوال شما توسط کارشناسان استودیو میم پاسخ داده خواهد شد