تدوین غیر تداومی یکی از شیوههای تدوین فیلم میباشد که توسط تدوینگرها مورد استفاده قرار میگیرد. این شیوه تدوین براساس اصل مجاورت نماها، اصل تداعی معنا و روابط فضایی، زمانی و ریتمیک نماها شکل میگیرد و در آن از تشبیه، استعاره و نماد استفاده میشود. در تدوین غیر تداومی حس واقعگرایی کمتر از تدوین تداومی است و در از نظر تاریخی در دههی 1920 میلادی توسط فیلمسازان روسی و فرانسوی طرحریزی شد.
یکی از طرحریزان این شیوه کلود شابرول کارگردان فرانسوی است که نظر طنزآمیزی در ارتباط با تدوین دارد و میگوید: “فیلمنامه نویسی شبیه به پخت و پز، فیلمبرداری به مانند غذا خوردن و تدوین همانند ظرف شستن است”. با توجه به اهمیت تدوین و استفاده از شیوههای آن در ادامه این مطلب قصد داریم تدوین غیر تداومی را با جزئیات دقیقتری بررسی کنیم و اطلاعات جامعی در ارتباط با این شیوه در اختیار شما قرار دهیم.
از آنجایی که ویژگیها و امکانات تدوین غیر تداومی مناسب وصف و تفسیر هستند، این شیوه تدوین را “تدوین توصیفی” یا “تدوین بیاندار” نیز نامگذاری کردهاند. در فیلمهای داستانی و در سکانسهای نمادین بطور معمول از تدوین توصیفی استفاده میشود. برای نمونه در فیلم “کسوف” ساخته مایکل آنجلو آنتونیونی شاهد این نمونه تدوین در برخی سکانسهای فیلم هستیم. در تاریخ تدوین فیلم “مکتب مونتاژ” و “مکتب آوانگارد” نیز از شیوه غیر تداومی استفاده میکردند.
اولین کارکرد تدوین توصیف یا غیر تداومی نمایش پیچیدگی و تشدید رویداد در تدوین فیلم میباشد. تدوینگر با بکارگیری اصول این روش ذهن تماشاگر را برای درگیری و حضور در رویدادهای فیلم فعال میکند. در شیوه غیر تداومی قوانین مربوط به تداوم همانند قانون 180 نقض میشوند. به عبارتی در این روش تدوینگر همهی قسمتهای فضایی، زمانی، ریتمیک و گرافیک را نقض میکند و در استفاده از پرش (jump cut) یا استفاده از نماهای بیربط تردید نمیکند. از آنجایی که در این روش تدوینگر به وابستگی نماها اعتنایی ندارد، برای هر نما هویت مستقلی در نظر میگیرد. از این رو در این روش انتقال نما چشمگیر است.
در ادامه معرفی تدوین غیر تداومی به بررسی دو مفهوم مهم در این روش میپردازیم:
در همه جنبههای روش غیر تداومی، نقض تداوم صورت میگیرد. در این شیوه تدوینگر ترتیب زمان رویدادها را دستکاری میکند. از این رو تدوینگر میتواند حرکت یا عمل یک شخصیت را در زمان دیگری برای همان شخصیت در همان مکان یا در فضایی دیگر از فیلم اما در همان زمان برش یا کات بزند. در تدوین فیلمهایی که داستان عامه پسندی را روایت میکنند، میتوان به دفعات چنین برشهایی را مشاهده کرد. در تدوین توصیفی یا غیر تدوامی، “زمان” حالت اغراق آمیزی دارد و تدوینگر میتواند بر روی نقاط عطف روایت تاکید کنند. همانند فصل معروف پلکان اودسا در فیلم رزمناو پوتمکین.
در شیوهی غیر تداومی انتقال معنا به سادگی انجام نمیشود. تدوینگر در این روش تدوین، معنا را گاه به صورت نمادین و گاهی به صورت تفسیری از رویداد فیلم به نمایش در میآورد. تدوینگر در تدوین غیر تداومی، روایت را مبهم نمایش میدهد. تدوینگرهایی که از این شیوه استفاده میکنند، میدانند هنر به سادگی، واقعیت اجتماعی را بازنمایی نمیکند.
تدوین ابتدا از طریق تقطیع هدفمند، واقعیت فیزیکی را تکه تکه و تحلیل میکند. سپس تدوینگر در تدوین توصیفی این قطعات تصویری را در نظمی جدید و با معنایی متفاوت کنارهم قرار میدهد. در نتیجه در این شیوه کار تدوینگر ساختار شکنی و بازسازی ادراک تماشاگر نسبت به فهمی است که از جهان اجتماعی دارد. به عبارت دیگر تدوینگر بر حالات عاطفی و روان شناختی تماشاگر تاکید میکند.
از نظر تاریخی این شیوه تدوین ویژگی آثار فیلمسازان آوانگارد اروپایی دهه ۱۹۲۰ میباشد. بنابراین تدوین غیر تداومی مبنایی برای معرفی و شناسایی فیلمسازان مدرن و آوانگارد شد. در این روش، تدوینگر بر تمایز، تفاوت و استقلال بین نماها تاکید میکند. روش غیر تداومی فنون و تکنیکهای خاص خود را دارد و عمدهترین فنون و تکنیکهای این روش به شرح زیر میباشد:
در تدوین توصیف موضوع دو نمای متفاوت است که نماها با یکدیگر همبستگی دارند. اگرچه بین آنها فصل مشترک فضایی یا گرافیکی وجود ندارد، اما بین آنها مضامین مشترک معنایی دیده میشود. از این رو در این روش از تکنیکهای مختلفی استفاده میشود تا بتوان نماهای متفاوت را به بهترین نحو کنار یکدیگر قرار داد. این تکنیکها عبارتند از:
تدوین فعالیتی مبتنیبر خلاقیت میباشد و تدوینگر براساس امر انتخاب برای رسیدن به هدف نهایی چهار تصمیم پیشرو دارد. تدوینگر با استفاده از جابجایی، افزودن، حذف کردن و جایگزین کردن میتواند به هدف خود دست یابد. تدوینگر با تمرین و تجربه عملی خود میتواند، تدوین فیلم را انجام دهد، اما لازم است در این مسیر دانش، فن و هنر خود را نیز ارتقا دهد. بطور کلی در تجربه عملی تدوین فیلم، تدوینگر باید مجموعهای از اصول و پیش فرضها را در تصمیمگیری و اجرا در نظر بگیرد.
مطالعه در زمینه تاریخ و زیباشناسی تدوین یکی از اصول تدوین فیلم میباشد. تدوینگر باید شیوههای تدوین تداومی و غیر تداومی را بداند و با تفاوت آنها آشنا باشد تا بتواند با یادگیری و استفاده همزمان از آنها، تدوین بهتری انجام دهد. اکنون که با تدوین غیر تداومی آشنا شدیم، در اینجا به بررسی تفاوت تدوین تداومی و غیر تداومی میپردازیم.
در روش تداومی یا تدوین روایتی هدف اصلی، انتقال توهمی از واقعیت اما از نوع سینمایی آن میباشد و مهمترین مسئله خلق روایتی یکدست و منطبق با دنیای واقعی است. بنابراین در این شیوه دو نمای مجاور، متجانس هستند و موضوع یکسانی دارند. اما نمای دوم به نمای اول وابسته است. با این وجود دو نمای متوالی با داشتن تجانس محتوایی و موضوعی، اختلافاتی هم با یکدیگر دارند.
در تدوین تناوبی که “آندره بازن” آن را تدوین تحلیلی نیز نامیده، تلاش میشود برشها در حین انجام تدوین تا حد ممکن مخفی باشند. در نتیجه در این روش مجموعه قوانینی شکل گرفته است که رعایت آنها نیازمند تداومی روان و مخفی میباشد.
شکل قالب تدوین در اکثر برشهای فیلمهای سینمایی، مجموعههای تلویزیونی، آثار تجاری داستانی تدوین تداومی میباشد. همچنین در بخش زیادی از فیلمهای مستند به خصوص مستندهای داستانی و مستندهایی که شخصی به عنوان راوی در مقابل دوربین قرار دارد، اجرای قوانین تدوین روایتی الزامی است.
برخلاف تدوین تداومی، در تدوین توصیفی موضوع دو نما متفاوت است و نماها با یکدیگر همبستگی دارند. در این تدوین بین نماها فصل مشترک فضایی یا گرافیکی وجود ندارد اما مضامین مشترک معنایی (ایدهای یا روایتی) بین آنها دیده میشود. در این شیوه برخلاف تدوین تداومی، همبستگی نماها مبنای اصلی است و گرایش بیشتر توصیفی میباشد. از این رو آن را تدوین توصیفی یا تدوین بیانی نیز میخوانند.
در این روش خودِ تدوین دارای ماهیت مستقل و معنا بخش است و حاصل نماهای تدوین شده چیزی فراتر از مجموع دو نما است. به عبارت دیگر اگر تدوین را به ادبیات تشبیه کنیم و نماها را عبارات و جملات در نظر بگیریم، تدوین تداومی شبیه حوزه داستان و رمان است و تدوین غیر تداومی ساز و کاری شبیه به شعر و متون تمثیلی دارد.
در حقیقت در تدوین غیر تداومی صنایع ادبی، اوزان شعری، سبکهای مختلف تمثیل، تشبیه و استعاره، لف و نشر و … را داریم و از سبکهای مختلف از خراسانی و هندی گرفته تا هایکوها و اشعار سپید و… استفاده میکنیم. اما در تدوین تداومی انواع سیر روایت، نقاط عطف، اوج و فرود و تعلیق، گره افکنی، شخصیتپردازی، کنش و واکنش و هر آنچه مربوط به قصهگویی میشود را مورد استفاده قرار میدهیم.
همانطور که در طول این مقاله صحبت کردیم تدوین فعالیتی مبنیبر خلاقیت میباشد، در نتیجه لازم است با بهرهگیری از روشهای مختلف تدوین از جمله تدوین تداومی و تدوین غیر تداومی به خلق بهترین خروجی بپردازیم. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلبی به بررسی دقیق تدوین غیر تداومی پرداخت و در انتها تفاوت آن را با تدوین تداومی بررسی کردیم. چنانچه به حوزه فیلم و تدوین علاقهمند هستید و قصد دارید این حرفه را برای خود برگزینید به شما شرکت در دوره تدوین فیلم استودیو میم را پیشنهاد میکنیم.
به پشتیبانی تلگرام ما پیام بدید
تیم تدوینگرشو با هدف گسترش هنر تدوین فیلم با آموزش پریمیر و درآمدزایی تدوینگران از سال 1392 مشغول به فعالیت شده. الانم با برگزاری دوره آموزش تدوین فیلم و دوره پریمیر و دوره افترافکت و سمینارهای کشوری در حوزه تدوین به فعالیت خود ادامه میده.
توی کانال تلگرامی زیر عضو بشید و همراه ما باشید
تا روز برگزاری وبینار قراره کلی کنار همدیگه رشد کنیم
مانده تا شروع کارگاه آنلاین
پاسخگوی سوالات شما هستیم
سوال شما توسط کارشناسان استودیو میم پاسخ داده خواهد شد